- De Noord-Ierse premier Paul Givan is opgestapt uit onvrede over de afspraken die in de Brexit-deal zijn gemaakt over Noord-Ierland.
- Zijn partij DUP heeft grote bezwaren tegen de verplichte controles op goederenstromen van en naar andere delen van het Verenigd Koninkrijk.
- Ook vicepremier Michelle O’Neill van Sinn Féin wordt door het vertrek van Givan automatisch afgezet.
- Lees ook: Boris Johnson zet aanval in op standpunt EU over Noord-Ierland, terwijl hij onder druk staat vanwege ‘partygate’
De Noord-Ierse premier Paul Givan is opgestapt uit onvrede over de afspraken die in de Brexit-deal zijn gemaakt over Noord-Ierland. Britse media kondigden zijn vertrek eerder donderdag al aan.
Givan vervulde de functie van eerste minister korter dan een jaar, namens de pro-Britse Democratic Unionist Party (DUP). “Vandaag markeert het einde van wat het voorrecht van mijn leven is geweest”, zei hij tijdens een persconferentie over zijn vertrek. De Britse minister voor Noord-Ierland meldt teleurgesteld te zijn door het besluit.
Het vertrek van Givan heeft grote gevolgen voor het bestuur van Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Vicepremier Michelle O’Neill van Sinn Féin wordt automatisch afgezet. De DUP en Sinn Féin staan ideologisch lijnrecht tegenover elkaar. Sinn Féin wil juist referenda over de aansluiting van het Britse Noord-Ierland bij EU-lidstaat Ierland.
De DUP wil dat Noord-Ierland deel blijft uitmaken van het Verenigd Koninkrijk en ergert zich aan aanspraken in het Brexit-akkoord. Noord-Ierland kreeg na het Britse vertrek uit de EU een aparte status. Het gebied ligt naast Ierland en die grens moet open worden gehouden, vinden alle partijen. Om douanecontroles te voorkomen worden goederen gecontroleerd die vanuit de rest van het Verenigd Koninkrijk naar Noord-Ierland worden gebracht.
De Noord-Ierse minister van Landbouw had woensdagavond al bekendgemaakt dat controles worden stopgezet. De partijgenoot van Givan beriep zich daarbij op juridisch advies. Daaruit zou naar voren zijn gekomen dat Brexit-maatregelen niet ingevoerd hadden mogen worden zonder de goedkeuring van de regionale regering.
Eurocommissaris: controles gaan door
Douaniers in Noord-Ierland controleren nog altijd goederen die uit de andere delen van het Verenigd Koninkrijk komen. Die indruk heeft vicepresident van de Europese Commissie Maroš Šefčovič, die namens de Europese Unie verantwoordelijk is voor onderhandelingen over de verdere afwikkeling van de Brexit. De Noord-Ierse minister van Landbouw, Edwin Poots, beval woensdag dat om middernacht alle grenscontroles op Britse goederen moeten stoppen.
De uit Brexit-afspraken voortgevloeide checks zouden juridisch onhoudbaar zijn, beweerde Poots van de pro-Britse Democratic Unionist Party (DUP). Šefčovič zegt nu dat de oproep "uiterst slecht uitkomt" te midden van onderhandelingen met het Verenigde Koninkrijk over de moeilijke situatie in Noord-Ierland.
"Voor zover wij weten blijven ambtenaren in Noord-Ierland controles op goederen uitvoeren. Het is cruciaal dat dit zo blijft. De Europese Commissie zal hier nauwgezet op toezien", schrijft de Eurocommissaris.
De Noord-Ierse situatie is een terugkerend pijnpunt in de verhoudingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Na het vertrek van de Britten uit het landenblok werd afgesproken dat goederen uit de EU nog wel onbelemmerd naar Noord-Ierland mogen, ondanks dat dit onderdeel is van het Verenigd Koninkrijk. Anders zouden er opnieuw douanecontroles aan de grens met Ierland komen. Dat zou tegen het vredesakkoord indruisen dat pro-Britse protestanten en pro-Ierse katholieken in de jaren negentig sloten.
Maar de Britse regering beklaagt zich er al lange tijd over dat de afspraken onwerkbaar zijn, omdat er nu douanecontroles zijn op goederen die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland gaan. Daarom onderhandelen Brussel en Londen over een oplossing. Šefčovič verklaarde na zijn overleg met de Britse buitenlandminister Liz Truss dat iedereen goed moet letten op de praktische problemen waar Noord-Ieren tegenaan lopen door de douanecontroles. De EU heeft volgens hem "verstrekkende oplossingen" voorgesteld die de Noord-Ierse bevolking en bedrijven moeten helpen.